Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi (FESS), sinüs hastalıklarında ilaç tedavisine yeterli cevap alınamadığında başvurulan endoskopik cerrahi işlemdir.

Sinüslerin görevini yerine getirmesi için yapıldığından fonksiyonel adını alan FESS, burun içine kamera ile girilerek herhangi bir kesi izi olmadan uygulanır. İşlem sırasında mikroshaver ya da balon yöntemi de kullanılarak sinüslere müdahale edilir. Endoskoplar sayesinde burun deliklerinden girilerek sinüslerin detaylı görüntüsü sağlanır.

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi Kimlere Yapılabilir?
Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi, günümüzde çok sık yapılan ameliyatlardan biridir. Sinüs iltihapları tedavisinde ilaca direnç gösteren durumlarda yapılan FESS; görme siniri basısı, sinüs kaynaklı tümörler, nazal polipozis gibi farklı durumlarda da tercih edilir. Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisinin uygulandığı diğer rahatsızlıklar:

• • Travmaya bağlı göz çukuru hasarları
• • İnverted papillom
• • Ön kafa kaidesi yaralanmaları
• • Burun içi tümörler
• • Beyin omurilik sıvısı kaçağı
• • Burun eti küçültülmesi
• • Burun kanaması kontrolü
• • Burun içi eğrilikler (deviasyon)
• • Göz yaşı kesesi (dakriosistorinostomi)
• • Göz sinirini baskıdan kurtarma (optik sinir dekompresyonu)
• • Hipofiz bezi adenomları (endoskopik hipofizektomi)
• • Antrokoanal polip
• • Burundaki yabancı cisimlerin çıkarılması
• • Östaki tüpü problemleri

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi Nasıl Yapılır?
Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi öncesinde doktor muayenesi yapılır ve paranasal sinüs tomografisi çekilerek ameliyata engel olup olmadığı kontrol edilir. Ayrıca tomografi ile burun içerisinde müdahale edilecek yere detaylı şekilde bakılır. Burun deliğinden ucunda kamera bulunan endoskopla girilerek doğrudan işlem yapılır. Sinüslere müdahale edilecekse sinüs kanalları açılır ve hastalıklı dokular temizlenir. Eğer tümöre işlem yapılacaksa hem tümörlü dokular hem de çevresindeki bazı sağlam dokular çıkarılır. Yapılacak işlemlere göre fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisinin süresi değişiklik gösterir. Sadece tek bir sinüse müdahale yapılacaksa işlem süresi yaklaşık yarım saattir.

Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi; genel, lokal veya sedasyon tekniği ile yapılır. Anestezi, işlemin yapılacağı duruma ve süresine göre değişebilir. Tümör vakalarında genel, burundan yabancı cisim çıkarma durumlarında ise genellikle lokal anestezi tercih edilir.

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi Komplikasyonları
Sinüslerin bulunduğu yerler karmaşık bir yapıdadır ve göz, görme sinirleri, gözyaşı kanalları, beyin, şah damarları gibi organlara komşudur. Bu yüzden de sinüs cerrahisi yapacak olan doktorun tecrübeli olması gerekir. Hastalığın yaygınlığına göre fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi komplikasyonları şunlardır:

• • Burun kanaması
• • Enfeksiyon
• • Koku kaybı
• • Yapışıklık
• • Göz çevresinde ödem ve morarma
• • Gözde hareket bozukluğu
• • Görme siniri hasarı
• • Göz çukurunda kan birikmesi
• • Körlük
• • Çift görme
• • Gözyaşının dışarı akması
• • Gözün geriye yer değiştirmesi
• • Beyin omurilik sıvısı kaçağı
• • Beyin zarı zedelenmesi
• • Menenjit
• • Beyin apsesi
• • Beyin kanaması
• • Beyin içine hava kaçağı
• • Hipofiz bezi hasarı
• • Şah damarı yırtılması
• • Dudak ve diş bölgelerinde uyuşma

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrasında sıvı emici malzeme ya da silikon takılması tamamıyla yapılacak operasyona bağlıdır. Bazı durumlarda burun içerisine tampon takımı gerekebilir. Operasyonun yapıldığı gün 1 gün hastanede kalınabilir. Hastanın durumuna ve ameliyatın nasıl geçtiğine göre aynı gün taburcu olmak da mümkündür. Ameliyatın ardından bir süre kanama, akıntı ve burun içerisinde kabuklanmalar olabilir. Kabuklanmalar serum fizyolojik ya da doktorun reçete ettiği spreyler ile yumuşatılabilir.

Ameliyatın ardından yaklaşık bir hafta istirahat önerilir ve hastanın ağır işlerden kaçması gerekir. Daha sonrasında seyahat etmek ve işe dönmekte bir sıkıntı görülmez. Tamamıyla iyileşene kadar doktor kontrollerine düzenli gidilmeli ve verilen ilaçlar kullanılmalıdır.